Η Τρελή του Σαγιό - Κριτική

“Η Τρελή του Σαγιό”, παίχτηκε για πρώτη φορά το 1945, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Ζαν Ζιρωντού, από τον φίλο του σκηνοθέτη, ηθοποιό και δάσκαλο Λουί Ζουβέ, στο Τεάτρ ντε λ’ Ατενέ, με τον Ζουβέ στο ρόλο του Ρακοσυλλέκτη και την Lucia Sturdza-Bulandra, την σπουδαία Ρουμάνα ηθοποιό στον ρόλο της Ορελί - Τρελής του Σαγιό. Ένα έργο σε δύο πράξεις, το τελευταίο έργο ενός συγγραφέα που ενώ απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης για την χρήση της γαλλικής γλώσσας, την δύναμη των εικόνων που δημιουργούσε ο ποιητικός σχεδόν του λόγος, ταυτόχρονα στιγματίστηκε και από σύγχρονους του για την χρήση της “φυλής” ως πολιτικό στίγμα. Εντούτοις, “Η Τρελή του Σαγιό”, είναι ένα έργο που υμνεί την σχέση του ανθρώπου με την φύση, αντιτίθεται στην ελεύθερη αγορά και την εξαθλίωση του ανθρώπου ενώ προτείνει μια ιδιόμορφη άμυνα έναντι της αλλοτρίωσης μέσω της τρέλας. 

Στο Παρίσι, μια ομάδα προέδρων, συνδικαλιστών, βουλευτών, χρηματιστών και μεσιτών, συγκεντρώνεται για να διερευνήσει τρόπους εξερεύνησης του υπεδάφους της Γαλλικής πρωτεύουσας για πετρέλαιο. Ο εξερευνητής τους είναι βέβαιος ότι υπάρχει κοίτασμα στο Σαγιό. Υπάρχει ένας μηχανικός που μπλοκάρει την εξερεύνηση, αλλά σύντομα το εμπόδιο αυτό θα ανατιναχθεί. Στο Σαγιό η Ιρμα, μια λαντζιέρα και η Ορελί - η τρελή του Σαγιό, βρίσκουν τον τραυματισμένο Πιερ, μαθαίνουν για το δόλιο σχέδιο από τον Ρακοσυλλέκτη και η Ορελί ετοιμάζει την λύση του προβλήματος της κακίας του κόσμου. Εγκαλεί άμεσα σε παράσταση τις φίλες της Κονστάνς, Ζοζεφίν και Γκαμπριέλ ώστε η “τελική” της λύση να περάσει κι από την δική τους κρίση. Σύντομα, “έτσι απλά, η υπόθεση έκλεισε. Βλέπετε πόσο απλό ήταν. Αρκεί μια γυναίκα με αίσθηση της λογικής, ενάντια στην οποία θα αποτύχει παταγωδώς η τρέλα του κόσμου.” (Ορελί, Η τρελή του Σαγιό, φινάλε)¹

Η Έλλη Μερκούρη διασκευάζει και σκηνοθετεί το εξαιρετικά δημοφιλές έργο του Ζιροντού, μεταφέροντας την δράση σε ένα περιβάλλον clown theatre, με αναφορές στα κοστούμια (Γεωργία Μπούρδα) αλλά και την επιλογή υποκριτικής κατεύθυνσης (παντομίμα, visual vernacular, κινησιολογία μαριονέτας, ταχυδακτυλουργικά) που ενισχύεται και από την κίνηση (Μάτα Μάρρα). 

Η Έλλη Μερκούρη σκηνοθετικά επενδύει στην λυρικότητα της τρέλας όπως την αποτυπώνει ο Ζιρωντού, φέρνει στην επιφάνεια κάτι σκοτεινό και ταυτόχρονα ρομαντικό, μια ιλαρότητα με πικρή επίγευση. Η πληθώρα των ρόλων που γράφει ο Ζιρωντού, περιορίζεται στους ουσιώδεις με τους ηθοποιούς να παίζουν παραπάνω από ένα ρόλο στην διάρκεια της παράστασης. Η Μαρία Ρίκκου, δίνει τον τόνο με την έναρξη της παράστασης ερμηνεύοντας μια φιγούρα καλλιτέχνη του δρόμου, ενώ λίγο αργότερα σε κόντρα ρόλο παίρνει το μέρος των τραπεζίτων-κεφαλαιούχων και επιστρέφει μέχρι το τέλος ως Ρακοσυλλέκτης. Η Μαρία Στεφανή, αντίστοιχα εμφανίζεται σε διαφορετικούς ρόλους αλλά κερδίζει πραγματικά της εντυπώσεις ως Κονστανς - η Τρελή του Πασί. Η  Τσαμπίκα Φεσάκη κάνει μια ενδιαφέρουσα Ίρμα, αλλά απογειώνεται ερμηνευτικά στον ρόλο της Ζοζεφίν - η Τρελή της Κονκόρντ. Η εξαιρετική Μυρτώ Γκανούρη, διερμηνέας της Ελληνικής νοηματικής, ανάμεσα στους ρόλους που ερμηνεύει έχει μια ιδανική σκηνή ως Γκαμπριέλ, όταν διαπληκτίζεται με την Κονστάνς για τον Ντίκι, το νεκρό σκύλο της που υποκρίνεται ότι είναι μαζί τους. Η Έλλη Μερκούρη, στον ομώνυμο ρόλο της Ορελί - Τρελής του Σαγιό, μαζί με τον επί σκηνής μουσικό, Νίκο Κυριαζή στον ρόλο του Πιερ, που ανάλογα την ώρα μπορεί να λέγεται και Βαλεντάν, φέρνουν μια αίσθηση goth-punk vaudeville θεάτρου. 

Η συνύπαρξη της νοηματικής και ομιλούσας γλώσσας ερμηνευτικά δεν αμαλγοποιείται όπως σε προηγούμενες παραστάσεις, αντιθέτως αυτή την φορά, διακρίνουμε μια αλληλεπίδραση των εκφραστικών μέσων. Ειδικά στα μουσικά ιντερλούδια, η μουσική αποτελεί την πλατφόρμα όπου διαφορετικές γλώσσες ως αυτόνομα μουσικά όργανα συνομιλούν και ερμηνεύουν τα “λόγια”. 

Η διερμηνεία τόσο στην ομιλούσα όσο και στην νοηματική είναι παρούσα σε όλη την διάρκεια της παράστασης, σαν ένα έτερο εκφραστικό μέσο, μια αναρώτηση υποκριτική, μια στανισλαφσκική αποδόμηση του λόγου και του κίνητρου, πολύ πιο έντονη από κάθε προηγούμενη δουλειά της ομάδας Τρελά Χρώματα.  Η διερμηνεία εν προκειμένω, δεν ενδύεται τον μανδύα της ερμηνείας, ως μέρος μιας υποκριτικής προσέγγισης, αλλά γίνεται παρούσα, υπαρκτή και διεκδικεί την θέση της ως δομικό στοιχείο της αισθητικής της παράστασης. 

Οι παραστάσεις της Ομάδας Τρελά Χρώματα, εκτός από την αισθητική και θεατρική ποιότητα, επιδεικνύουν και την μετεξέλιξη της ομάδας ως προς την χρήση μικτών γλωσσικών εκφράσεων, ένα πεδίο διερεύνησης με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Το θέατρο άλλωστε, είναι μια ιστορία επί σκηνής, οι ιστορίες είναι εικόνες, ήχοι, αισθήματα, και ο λόγος είναι μια σαγήνη που ενίοτε πρέπει να της αντισταθείς για να μην απωλέσεις το βαθύτερο νόημα της ιστορίας που αφηγείσαι πίσω από τον διάκοσμο μιας ντελικάτης, ραφιναρισμένης ομιλούσας ή όχι γλώσσας. Συχνά, η Ορελί, μιλώντας ταυτόχρονα τις δύο γλώσσες, κάνει μια χαρακτηριστική χειρονομία και λέει “στόχος”, κι αναρωτιέμαι: είναι η γλώσσα - ομιλούσα ή νοηματική - ο στόχος της θεατρικής έκφρασης, ή η δράση που περιγράφει ο λόγος η ουσία της θεατρικής πράξης; Σε αυτό το πλαίσιο η δουλειά που κάνει η Ομάδα Τρελά Χρώματα είναι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και σημασίας. 

Η παράσταση αποτελεί ένα καλλιτεχνικό έργο, που απευθύνεται τόσο σε κωφούς, όσο και ακούοντες θεατές, ενώ συνοδεύεται από Ελληνικούς Υπέρτιτλους (ΤΚΒ) για Κ(κ)ωφούς και βαρήκοους 

¹“Et voilà, l’affaire est finie. Vous voyez comme elle était simple. Il suffit d’une femme de sens pour que la folie du monde sur elle casse ses dents.” (La folle de Chaillot, Acte II, p. 169, livre numérique, édité par l’Association Les Bourlapapey, http://www.ebooks-bnr.com/), μετάφραση στα ελληνικά από την γράφουσα

Ταυτότητα παράστασης:

Συγγραφέας: Jean Giraudoux, Μετάφραση: Γιάννης Θηβαίος, Διασκευή-Σκηνοθεσία: Έλλη Μερκούρη, Σκηνικό-Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα, Μουσική: Νίκος Κυριαζής, Κίνηση: Μάτα Μάρρα, Απόδοση κειμένων στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα: Μυρτώ Γκανούρη, Όλγα Δαλέκου, Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου, Βοηθός φωτιστή: Τζάνος Μάζης, Eικαστική Σύνθεση Αφίσας: Σοφία Ζάγκα, Γραφιστικά: Μαρία Στεφανή, Φωτογραφίες promo-Βίντεο: Δάφνη Δρακούλη, Υπηρεσίες Προσβασιμότητας: Πολιτιστικός Οργανισμός Liminal, Μακιγιάζ: Στέλλα Χατζοπούλου, Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης

Ερμηνεύουν: Ρίκκου Μαρία, Στεφανή Μαρία, Μερκούρη Έλλη, Φεσάκη Τσαμπίκα,

Συμμετέχει η διερμηνέας Μυρτώ Γκανούρη & ζωντανά επί σκηνής ο μουσικός Νίκος Κυριαζής

Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3 - Κεραμεικός

4 τελευταίες παραστάσεις 

Σάββατο 28 Ιανουαρίου στις 21:00

Κυριακή 29 Ιανουαρίου στις 19:00

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου στις 21:00

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου στις 19:00

Διάρκεια παράστασης: 1 ώρα και 40 λεπτά

Προπώληση εισιτηρίων: viva.gr

Πληροφορίες-Τηλέφωνο κρατήσεων: 210-3412689, 6947344099 (SMS) 

Τιμές Εισιτηρίων: 

Γενική είσοδος: 12 ευρώ 

Μειωμένο, Ειδική Τιμή ΑΜΕΑ:10 ευρώ 

Άνεργοι, Ατέλειες: 5 ευρώ

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ηριδανός

*Με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος 

*Υπό την αιγίδα του Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος

* Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.