Ήλιος και Θάλασσα - Κριτική

Κοιτάμε από ψηλά μια αμμώδη περιοχή, οι λουόμενοι απολαμβάνουν τον ήλιο, τρώνε, παίζουν, κοιμούνται, λύνουν σταυρόλεξα, πίνουν αναψυκτικά, διαβάζουν βιβλία, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ανταλλάσσουν ιδέες για σχέδια πλεξίματος, οτιδήποτε μπορεί να κάνει κάποιος στην παραλία. Οι θεατές τοποθετημένοι γύρω και πάνω από αυτόν τον καμβά, απολαμβάνουμε τις σκέψεις των τραγουδιστών / ερμηνευτών, καθώς τραγουδούν σε χορωδία ή σόλο τις ατομικές τους σκέψεις. Η επιμελήτρια Lucia Pietroiusti το λέει: "Μια χορωδία τραγουδιών: καθημερινά τραγούδια, τραγούδια ανησυχίας και πλήξης, τραγούδια σχεδόν τίποτα. Και κάτω από αυτά: το αργό τρίξιμο μιας εξαντλημένης Γης, μια ανάσα". Η παράσταση εκπροσώπησε τη Λιθουανία στη Μπιενάλε της Βενετίας 2019, όπου κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι για την καλύτερη εθνική συμμετοχή.

Στο Φεστιβάλ Αθηνών 2021, το «Ήλιος και Θάλασσα» παίζεται στη Πειραιώς 260, μέσα στο Χώρο Δ, διαρκεί 60 ’και οι θεατές παρακολουθούν την παράσταση καθισμένοι σε διαμορφωμένο πατάρι πάνω από την σκηνή. Οι ερμηνευτές είναι ήδη στη σκηνή και η μουσική παίζει όταν μπαίνουμε στο χώρο και οι ερμηνευτές παραμένουν μαζί με την μουσική μέχρι να φύγουμε. Το 2019 στη Μπιενάλε της Βενετίας η παράσταση διήρκεσε 8 ώρες, καθώς οι θεατές ήταν ευπρόσδεκτοι να πηγαινοέρχονται κατά βούληση. Φυσικά, οι τρέχοντες επιδημιολογικοί περιορισμοί πιέζουν για διαφορετικές προσεγγίσεις στην ταξιθεσία των θεατών. Ωστόσο, θα προτιμούσα την ελεύθερη μετακίνηση μας με τους τρέχοντες περιορισμούς (απόσταση, ελάχιστος αριθμός θεατών, πιστοποιητικό εμβολιασμού κ.λπ.). Μια τέτοια προσέγγιση θα δικαίωνε το πλαίσιο και την ατμόσφαιρα αυτής της performance.

Η απεικόνιση μιας μέρας στην παραλία, αν και σε εσωτερικό χώρο, με τεχνητό φως - αμετάβλητο καθ 'όλη τη διάρκεια της παράστασης - θέτει την αισθητική αυτής της opera performance που φλερτάρει την ίδια την ουσία της «live art*», τον τρόπο που σκεφτόμαστε την τέχνη. Καθώς η μουσική, οι εικαστικές τέχνες και η υποκριτική συναντιούνται φυσικά σε αυτό το έργο τέχνης, ο θεατής εκτίθεται σε έναν αέναο κύκλο σκέψεων μελωδικά. Δεν είναι δραματικό, με θεατρικούς όρους, είναι παραστατικό και προκαλεί έναν διάλογο σαν να παρατηρείς τον αγαπημένο σου πίνακα σε μια γκαλερί. Μόνο που στην περίπτωση αυτή ο πίνακας είναι τρισδιάστατος και εμπλέκει όλες τις αισθήσεις. Η όμορφη εικόνα έρχεται σε αντίθεση με το σκοτάδι των στίχων. Οι στίχοι αποκαλύπτουν αγωνία και υπαρξιακό βάρος όπως το τραγούδι των 3D Sisters: «Η μητέρα μου άφησε έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή αναμμένο. Και το μηχάνημα άρχισε να με τυπώνει. […] Θα σε εκτυπώσω, μητέρα, όταν θα σε χρειαστώ, και την αδερφή μου, θα σε εκτυπώσω, όταν θα μου λείψεις πολύ. Όλοι μαζί θα εκτυπώσουμε λίγο κρέας, αλλά και γαρίδες, όταν θέλουμε να φάμε κάτι αλμυρό. Και θα εκτυπώσουμε τις μέλισσες, ώστε να μείνει τουλάχιστον λίγη γλυκύτητα ».

Όλοι οι ερμηνευτές, τόσο το τραγούδι όσο και η υποκριτική, μοιράζονται ένα κοινό όραμα και εξυπηρετούν την αισθητική ιδέα. Είναι βαθιά συγκινητικό να βλέπεις την ηρεμία - σχεδόν ακινησία - του σώματος σε απόλυτη αντίφαση με την οργή και την απογοήτευση που παράγει το τραγούδι του Εργασιομανή. Η καλλιτεχνική επιλογή να αποσυνδέσει πλήρως τη δράση του σώματος από τη συναισθηματική και πνευματική αναπαράσταση των στίχων είναι ενδιαφέρουσα και παρέχει βαθιά υποστήριξη στην σύλληψη αυτής της opera performance. Τα θέματα του λιμπρέτο που μοιράζονται στους αντίστοιχους χαρακτήρες: εργασία, πλούτος, διατροφικές συνήθειες - διαταραχές, φιλοσοφικά ερωτήματα και έντονη αγωνία για την εξαφάνιση του πλανήτη - άμεσο αποτέλεσμα της ανθρώπινης αλαζονείας: «μέδουσες χορεύουν μαζί με σμαραγδένιες σακούλες, μπουκάλια και κόκκινα καπάκια μπουκαλιών. Ω, η θάλασσα ποτέ δεν είχε τόσο χρώμα! », διαμορφώνουν το πλαίσιο αυτού του παράδοξου ζωντανού καμβά της παράστασης της όπερας.

Είναι αναζωογονητικό να παρακολουθείς μια τέτοια εκδήλωση, μια παράσταση που εκτείνεται στα όρια διαφορετικών εκφράσεων τέχνης και τα συνδυάζει όλα κάτω από μια συγκεκριμένη σύλληψη.

Σύλληψη – Ανάπτυξη: Rugilė Barzdžiukaitė, Vaiva Grainytė, Lina Lapelytė, Σκηνοθεσία - Σκηνικά : Rugilė Barzdžiukaitė, Μετάφραση : Rimas Užgiris, Λιμπρέτο : Vaiva Grainytė, Μουσική σύνθεση και διεύθυνση : Lina Lapelytė, Καλλιτεχνική επιμέλεια : Lucia Pietroiusti, Παραγωγός περιοδείας: Aušra Simanavičiūtė, Συντονισμός περιοδείας - Σκηνική διεύθυνση : Erika Urbelevič, Τεχνική διεύθυνση : Lique Van Gerven, Οπτική ταυτότητα : Goda Budvytytė, Σύλληψη - Σχεδιασμός καταλόγου και βινυλίου : Åbäke, Ηχοληψία: Romuald Chaloin Galiauskas, Ζωντανή ηχητική επένδυση : Salomėja Petronytė

Rugilė Barzdžiukaitė, Vaiva Grainytė, Lina Lapelytė

Τραγουδούν: Marco Cisco, Nabila Dandara Vieira Santos, Auksė Dovydėnaitė, Saulė Dovydėnaitė, Sandro Hähnel, Artūras Miknaitis, Yates Norton, Vytautas Pastarnokas, Eglė Paškevičienė, Kalliopi Petrou, Ieva Skorubskaitė, Svetlana Statkevičienė

Ερμηνεύουν: Raminta Barzdžiukienė, Ilona Grainienė, Vincentas Korba, Jonas Statkevičius κ.ά.

Παραγωγή: Neon Realism

Συμπαραγωγή: Nidos Meno Kolonija/ Vilniaus dailės akademija, Akademie Schloss Solitude Goethe-Institut, Münchner Kammerspiele, Nacionalinė dailės galerija - Vilnius, Staatsschauspiel Dresden, The Momentary, Arkansas

Χορηγός: JCDecaux

Ανάθεση: Rasa Antanavičiūtė

Ιδρυτικοί χορηγοί: Λιθουανικό Πολιτιστικό Συμβούλιο, Υπουργείο Πολιτισμού της Λιθουανίας,  Ίδρυμα Laurenz στη Βασιλεία, Δήμος της Πόλης του Βίλνιους

Sun and Sea – Review

We are looking from above a sandy area, sunbathers enjoy the sun, eat, play, sleep, solve crosswords, drink refreshments, read books, interact with each other, exchange ideas on knitting patterns, anything one can do at the beach. Seated on top of this moving canvas we are enjoying the the singers / performers, as they sing in chorus or solo their individual thoughts. Curator Lucia Pietroiusti puts it: "A chorus of songs: everyday songs, songs of worry and of boredom, songs of almost nothing. And below them: the slow creaking of an exhausted Earth, a gasp". The performance represented Lithuania in the 2019 Venice Biennale, where it won the Golden Lion for Best National Participation.

At the Athens Festival 2021, “Sun and Sea” is performed at 260, Piraeus Venue, it lasts 60’ and spectators are watching the performance seated around an attic on top of the stage. Performers are already on stage and music is playing when we enter the space and the performers remain, music on, until we leave. In 2019 Venice Biennale the performance lasted 8 hours in loop as spectators were welcomed to come and go in their will. Of course, the current epidemiological restrains push for different approaches to the setting of the spectators; nevertheless, I would have preferred the free moving of spectators with the current limitations (distancing, min number of spectators, proof of vaccination etc). Such an approach would serve justice to the setting and ambiance of this performance. 

The depicted image of a day at the beach, however indoors, with the artificial sunlight – unchanged throughout the performance - sets the aesthetics of this opera performance that flirts the very essence of ‘live art’, the way we think about art. As music, visual arts and acting naturally meet in this artwork, the spectator is exposed to a perpetual loop of thoughts melodically outvoiced. It is not dramatic, in theatrical terms, it is performative, and it provokes a dialog like observing one’s favourite painting in a gallery; only in this case the painting is 3D and engages all senses. The beautiful imagery contradicts the darkness of the lyrics; lyrics that unveil agony and existential burden like the 3D Sisters song:” My mother left a 3D printer on. And the machine began to print me out. […] I will print you out, mother, when I need you, my sister too, I will print you out, when I miss you dearly. All of us together will print out some meat, and shrimp as well, when we want something savoury to eat. And we will print out the bees, so that at least some sweetness is left”.

All performers, both singing and acting, share a common vision and serve the aesthetical concept. It is profoundly emotional to view the body calmness almost stillness in sheer contradiction to the rage and self-frustration that the Workaholic song produces. The artistic choice to fully disconnect the body action from the emotional and spiritual representation of the lyrics is intriguing and provides profound support to the concept of this opera performance. The themes, of the libretto as shared in adequate characters: work, wealth, eating habits – disorders, philosophical queries and the vivid agony for the planet’s extinction -  a direct result of human arrogance: “jellyfish dance along in pairs – with emerald colored bags, bottles and red bottle-caps. O the sea never had so much color!”, form the context of this paradoxical vivid canvas of opera performance. 

It is refreshing to attend such an event, a performance that stretches out the boundaries of different art expressions and combines them all under a specific concept. 

Concept and development: Rugilė Barzdžiukaitė, Vaiva Grainytė, Lina Lapelytė, Director and set designer: Rugilė Barzdžiukaitė, Translator: Rimas Užgiris, Lyrics: Vaiva Grainytė, Composer and music director: Lina Lapelytė, Curator: Lucia Pietroiusti, Tour producer: Aušra Simanavičiūtė, Tour coordinator - Stage manager: Erika Urbelevič, Technical director: Lique Van Gerven, Visual identity: Goda Budvytytė, Catalogue and vinyl concept and design: Åbäke, Sound engineer: Romuald Chaloin Galiauskas, Live soundtrack: Salomėja Petronytė

Singing performers Marco Cisco, Nabila Dandara Vieira Santos, Auksė Dovydėnaitė, Saulė Dovydėnaitė, Sandro Hähnel, Artūras Miknaitis, Yates Norton, Vytautas Pastarnokas, Eglė Paškevičienė, Kalliopi Petrou, Ieva Skorubskaitė, Svetlana Statkevičienė

Performers Raminta Barzdžiukienė, Ilona Grainienė, Vincentas Korba, Jonas Statkevičius and other beachgoers

Founding producer Neon Realism

Co-producers Nidos Meno Kolonija/ Vilniaus dailės akademija, Akademie Schloss Solitude, Goethe-Institut, Münchner Kammerspiele, Nacionalinė dailės galerija - Vilnius, Staatsschauspiel Dresden, The Momentary, Arkansas

Sponsor JCDecaux

Commissioner (Sun & Sea (Marina), Venice, 2019) Rasa Antanavičiūtė

Founding Patrons (Sun & Sea (Marina), Venice, 2019) Lithuanian Council for Culture, Ministry of Culture of the Republic of Lithuania, Laurenz Foundation in Basel, Vilnius City Municipality