«Θέσεις – Προθέσεις – Αντιθέσεις»*, μια pq** παρουσίαση από το Εθνικό Θέατρο για το καλοκαίρι 2020

Η παρουσίαση του Εθνικού Θεάτρου ήταν προγραμματισμένη στις 7:00μμ στον προαύλιο χώρο της Δραματικής Σχολής του Εθνικού, στην Πειραιώς 52, στο Μοσχάτο, προκειμένου να τηρηθούν οι απαραίτητες αποστάσεις και συνθήκες για την ασφάλεια όλων μας. Φτάνοντας όμως λίγο νωρίτερα, είχα την χαρά να με υποδεχτεί ο χαρούμενος, ενθουσιώδης, και καθόλου αποστασιοποιημένος Μάρκος, ο σκύλος της σχολής, που γλύκανε την αμηχανία των περιστάσεων, το άγχος της επόμενης μέρας και την φοβία της πανδημίας που όλοι ευχόμαστε να αφήσουμε πίσω μας. 

Με μερική καθυστέρηση ξεκίνησε η παρουσίαση από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Δημήτρη Λιγνάδη, στον πανέμορφο προαύλιο χώρο, ανάμεσα στις μανόλιες που, όπως έμαθα αργότερα, η ίδια η Ειρήνη Παππά έφερε από την Ιταλία για να φυτευτούν εκεί. 

Ο Δημήτρης Λιγνάδης ξεκίνησε με την φράση «Λένε ότι ο Θεός δίνει στον καθένα αυτό που μπορεί να αντέξει», και παραθέτοντας τις δυσκολίες της αχαρτογράφητης συνθήκης που βίωσε και βιώνει το Εθνικό Θέατρο, δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει και να διατρανώσει την καθολική εκ μέρους των συντελεστών και υπαλλήλων του Εθνικού, συνέργεια ώστε να «κρατηθούμε μη αδρανείς». 

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε αρχικά στις δράσεις στην διάρκεια του lockdown, ξεκινώντας αρχικά με την Αιμοδοσία που οργανώθηκε αλλά και την κατασκευή μασκών, την συνέχιση των μαθημάτων και των εργαστηρίων διαδικτυακά -  εξ αποστάσεως. Επίσης τονίστηκε η συνέργεια με την εκπαιδευτική τηλεόραση για την εξ αποστάσεως διδασκαλία. Υπήρξε λόγος για το προσωπικό κάλεσμα του Καλλιτεχνικού Διευθυντή με θέμα της ηλεκτρονικής επιστολής του, τον στίχο της Σαπφούς «ὄττω τις ἔραται», προς καλλιτέχνες του Εθνικού (με σχέση σύμβασης αορίστου και ορισμένου χρόνου), όπου ανταποκρίθηκαν με βίντεο και άλλα μέσα στα οποία μεταχειριζόμενοι διαφορετικά εκφραστικά μέσα, καταθέτουν μια καλλιτεχνική ψηφίδα αυτού του χρονικού της πανδημίας και εν καιρώ θα μπορέσουμε να το δούμε. 

Ο Δημήτρης Λιγνάδης άδραξε της ευκαιρίας να επικαιροποιήσει κάποιες από τις αρχικές εξαγγελίες του όταν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση τον Σεπτέμβριο του 2019, όπως την συνεργασία με τον ΕΟΤ, που επιστεγάστηκε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα παρά την δυστοκία των καιρών. Επίσης η εμπειρία του από τα «Μαθήματα Πολέμου Ι και ΙΙ» με την προσωπική του τοποθέτηση ως προς την βιωματική διδασκαλία και την αρχική του θέση ότι είναι σημαντικό «το να υπάρχει μια εξακτίνωση του Εθνικού στους αρχαιολογικούς χώρους», αποκρυσταλλώνεται στις δράσεις που θα παραστούν σε αρχαιολογικούς χώρους φέτος το καλοκαίρι. 

Ως προς το Φεστιβάλ Επιδαύρου, φυσικά θα πραγματοποιηθούν οι ήδη ανακοινωμένες παραστάσεις «Πέρσες» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία του ιδίου και η «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου. Οι παραστάσεις θα συνεχιστούν μετά το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στον υπό κατασκευή χώρο στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, σίγουρα τουλάχιστον για την «Λυσιστράτη» ενώ για τους «Πέρσες» γίνονται συνεννοήσεις με διάφορους ανοιχτούς χώρους. Η υπό κατασκευή Θερινή Στέγη του Εθνικού βρίσκεται στο πίσω μέρος της σχολής. Η «ορχήστρα» έχει τις διαστάσεις της ορχήστρας της Επιδαύρου, ενώ η συνολική χωρητικότητα είναι 1200 άτομα. Η κατασκευή του πραγματοποιείται με χορηγία του Ιδρύματος Λάτση αλλά όπως ανέφερε κι ο Δημήτρης Λιγνάδης, υπάρχει πάντα έρευνα για περαιτέρω χρηματοδοτήσεις για την ολοκλήρωση ενός έργου που θα παραδοθεί και στις επόμενες γενιές, και δείχνει τις πολλαπλές δυνατότητες του με υπόγειες «κατακόμβες» και χώρους που μπορούν να αξιοποιηθούν δημιουργικά. 

Ένα σημαντικό μέρος της παρουσίασης αποτέλεσαν οι τρεις δράσεις σε αρχαιολογικούς χώρους στην Αθήνα αλλά και την επικράτεια της Αττικής, παραγωγές που θα «εκχυθούν», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Δημήτρης Λιγνάδης, στους αρχαιολογικούς χώρους και θα παρασταθούν με φυσικό ήχο και φως. Οι ακριβείς συντεταγμένες των αρχαιολογικών τόπων δεν έχουν ακόμα συγκεκριμενοποιηθεί καθώς αποτελούν σημείο διαβούλευσης τόσο με το ΥΠΠΟ όσο και με τους κατά τόπους εφόρους για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας. 

Οι δράσεις αναφέρθηκαν με τυχαία σειρά: «Σπουδαία Ερείπια, η Ελλάδα μέσα από τα μάτια των ξένων ταξιδιωτών», σε σκηνοθεσία της Νατάσσας Τριανταφύλλη, «Αθηναίων Πολιτεία» με κείμενα Θουκυδίδη, Πλούταρχου, Διογένη Λαέρτιου κ.α. για το πώς οδηγηθήκαμε στο πολίτευμα της Δημοκρατίας σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου και τέλος «Το Αμάρτημα της Μητρός μου» του Γ. Βιζυηνού σε σκηνοθεσία Δανάης Ρούσσου το οποίο θα παραστεί στην αγγλική γλώσσα. Τονίστηκε ότι οι πρόσθετες αυτές δράσεις θα απασχολήσουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό κόσμου, ενώ στα καλά νέα της επόμενης μέρας, ανακοινώθηκε πως σύντομα θα γίνουν ακροάσεις για την παράσταση της Παιδικής Σκηνής «Υπάρχουν Μονόκεροι» του Michael Morpurgo, σε σκηνοθεσία Βγενοπούλου. 

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής στην διάρκεια των ερωτήσεων που του απευθύνθηκαν, διευκρίνισε πολλάκις, ότι υπάρχει καθημερινή επικοινωνία με τον εποπτεύοντα φορέα και την υπουργό, χαρακτηριστικά δήλωσε: «κινούμαστε με πολύ σεβασμό, εγκράτεια, ποτέ φοβικά και χωρίς ελπίδα για το μέλλον». Αναγνώρισε την κίνηση “Support Art Workers” ως αιτιολογημένη και δικαιολογημένη , επισημαίνοντας ότι και στο Εθνικό art workers απασχολούνται, ενώ κι ο ίδιος δεν θα απωλέσει ούτε θα απεκδυθεί ποτέ την ιδιότητα του ηθοποιού. Υπάρχει ανάγκη χρόνου για να καταλαγιάσει «ο κουρνιαχτός», ώστε να προκύψουν οι λύσεις εκείνες που θα επιτρέψουν σε όλους να λειτουργήσουν στο χώρο. Παρά τις ενέργειες του ιδίου και των συνεργατών του Εθνικού ώστε στις παρούσες παραγωγές να δοθεί δουλειά σε περισσότερο κόσμο, δεν αποτελεί αυτό την λύση. 

Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με την ξενάγηση στην υπό κατασκευή θερινή στέγη του Εθνικού. Μέσα σε ένα αστικό τοπίο, δίπλα στο εργοστάσιο της ΙΟΝ, υπό το φως μιας νεαρής Πανσελήνου, είδαμε την επόμενη, μετά την καραντίνα, μέρα του Εθνικού Θεάτρου να ανατέλλει.

*πρόκειται για τον τίτλο που σκεφτόταν ο Δημήτρης Λιγνάδης καθώς προσήρχετο στο Σχολείον για την παρουσίαση

** post quarantine