Ψυχάρης το Ταξίδι μου

Μετά το έργο  «Η Κληρονομία», που δέχθηκε πολύ θερμή ανταπόκριση και προσέλευση του κοινού,  ο σκηνοθέτης Γιώργος Πετρούνιας και η ομάδα του, επιλέγει για τη φετινή σεζόν να μεταφέρει  στη σκηνή «το Ταξίδι μου» του Γιάννη Ψυχάρη. (Τίτλος της  παράστασης:  «Ψυχάρης το Ταξίδι μου».)

«Γλώσσα και πατρίδα είναι το ίδιο. Να πολεμά κανείς για την πατρίδα του ή για την εθνική τη γλώσσα, ένας είναι ο αγώνας. Πάντα αμύνεται περί πάτρης...  Όποιος δεν ξέρει λεφτεριά, ισότητα κι αδερφοσύνη, — όποιος γυναίκες δεν ψηφά και λέει τους άντρες σκυλιά — ας ξολοθρεφτεί η βασιλεία του κι ας αφανιστεί τ’ όνομά του!» Ψυχάρης, 1888

Λίγα λόγια για το έργο 

Γεννημένος το 1854, καθηγητής γλωσσολογίας στο Παρίσι το 1888, ο Ψυχάρης γράφει και δημοσιεύει «το Ταξίδι μου», το πρώτο πεζό λογοτέχνημα στην ελληνική λαϊκή γλώσσα. Με όλη την επιστημονική γνώση που διέθετε, αλλά και την ευφυέστατη, ορμητική και ευρηματική λογοτεχνική του ικανότητα, καταφέρνει, με αιχμή δόρατος αυτό το έργο, να αντισταθεί σθεναρά στην απόλυτη κυριαρχία που είχε η καθαρεύουσα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος και στη συνέχεια να συμβάλλει καθοριστικά στην ανατροπή αυτής της κυριαρχίας. 

«Το Ταξίδι μου», πέρα από τη σημαντική ιστορική και κοινωνική αξία του και το ανεξίτηλο αποτύπωμα που έχει αφήσει στη διαμόρφωση του σύγχρονου νεοελληνικού πολιτισμού, είναι ένα πολύ ζωντανό κείμενο, γεμάτο χρώματα, μυρουδιές, ανθρωπιά και αγάπη για τη ζωή. 

Στο έργο του αυτό μας διηγείται, πώς με αφετηρία τη Γαλλία - τη δεύτερη πατρίδα του, όπου απέκτησε τις πιο σύγχρονες γνώσεις φιλολογίας και γλωσσολογίας της εποχής του και διαποτίστηκε από την αγάπη για την ελευθερία, την ισότητα, την αδερφοσύνη των ανθρώπων και τις άλλες αξίες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης - ξεκίνησε μαζί με τη γυναίκα του, τρελά ερωτευμένος μαζί της, ένα ταξίδι με προορισμό την αλησμόνητη, την πρώτη πατρίδα του, την Ελλάδα. Ταξίδεψαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε περάσει τα παιδικά του χρόνια, στη Χίο, από όπου είχε καταγωγή ο παππούς του, δημογέροντας του νησιού, και τελικά έφτασαν στην Αθήνα, πρωτεύουσα της χώρας και γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού.

Σκηνοθετικό σημείωμα 

Ο Ψυχάρης υπερασπίζεται με τόλμη την καθομιλούμενη γλώσσα, την κοινή, που χρησιμοποιούσαν γύρω του όλοι οι απλοί άνθρωποι, από εκείνους την έμαθε στην παιδική του ηλικία. Τη γλώσσα του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, του Καραϊσκάκη. Τη γλώσσα των χωρικών, των εργατών, των ψαράδων. Και ενώ «το Ταξίδι μου» έχει θέση καθαρή και τεκμηριωμένη, διατυπωμένη μάλιστα από ειδήμονα ακαδημαϊκό, δεν είναι έργο για ειδικούς ούτε βαρετό και βαρύγδουπο. Αντίθετα, ένα πολύ δυνατό και βασικό του συστατικό είναι το χιούμορ, ο αυτοσαρκασμός, η σάτιρα. Αλλά και η ευαίσθητη ενατένιση της ομορφιάς. Ο Ψυχάρης την αναζητά παντού χωρίς δισταγμό, ερωτευμένος με τη γυναίκα του, τη ζωή, τη φύση, την τέχνη και την αληθινή ανθρώπινη σοφία.

Με την ομάδα μας, σχεδόν εκατό χρόνια από το θάνατο του Ψυχάρη, θέλουμε να αποδώσουμε φόρο τιμής στον πρωτοπόρο θεμελιωτή της δημοτικής γλώσσας, της γλώσσας μας, φέρνοντας στη σκηνή μια θεατρική διασκευή για «Το Ταξίδι μου», εμπνευσμένη από την ορμή, τη χαρά της δημιουργίας και την αγάπη για τις ομορφιές που συγκινούσαν και κινητοποιούσαν τον συγγραφέα. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που το κείμενο αυτό ανεβαίνει στο θέατρο. 

Όπως και στις προηγούμενες παραγωγές μας, έτσι και τώρα, ο λόγος, η κίνηση και η ζωντανή μουσική, συνδυάζονται αρμονικά, μεταφέροντας στη σκηνή τη δυναμική και γάργαρη αφήγηση του Ψυχάρη.

Η παράσταση που σας παρουσιάζουμε, γεννήθηκε μέσα από τη συλλογικότητα, φροντίδα και αγάπη για τη θεατρική διαδικασία. Μέσα από την προετοιμασία των προβών, το έργο έγινε υπόθεση όλων μας και άνθισε.

Γιώργος Πετρούνιας για την ομάδα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ «ΨΥΧΑΡΗΣ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΟΥ»

Κείμενο: Γιάννης Ψυχάρης

Διασκευή, σκηνοθεσία, μουσική επιμέλεια, φωτισμοί: Γιώργος Πετρούνιας

Επιμέλεια κοστουμιών και σκηνικών: Άννα Βαγενά και η ομάδα 

Μουσική ζωντανά στη σκηνή:

Ηλεκτρική κιθάρα, λαούτο: Νίκος Εφεντάκης

Κιθάρα: Σοφία Εφεντάκη

Γραφιστική επιμέλεια: Στέφανος Παπαθανασίου

Φωτογραφίες: Άγγελος Παππάς

Παραγωγή: theaple.gr

Παίζουν οι ηθοποιοί:  Ηλέκτρα Τσακαλία, Γιώργος Βούντας, Γιώργος Πετρούνιας

Ηχογραφημένη συμμετοχή στην παράσταση: Γεράσιμος Σκιαδαρέσης 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Περιορισμένος αριθμός παραστάσεων

Κάθε Τετάρτη από τις 12 Νοεμβρίου 2025, στις 9:00 μ.μ.

Θέατρο Μεταξουργείο - Ακαδήμου 14, Αθήνα. 10436

Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ, 10 ευρώ.

Προπώληση εισιτηρίων: more.com

Βιογραφικά των συντελεστών

Ο Γιώργος Πετρούνιας έχει δημοσιεύσει γραπτά του από το 1981 και σκηνοθετεί από το 1985. Την ίδια χρονιά ίδρυσε την ομάδα «Θέατρο Ανάμνηση Πλεκτό», παρουσιάζοντας τα πρώτα του έργα «Κι όταν ψιχαλίζει είναι ωραία» (1985), «Ένα φεγγάρι χαμόγελο - Προνοητικά χτίζονται υπερσύγχρονα αντιπυρηνικά καταφύγια - Η φιλία του γλάρου με το μπαλόνι» (1986), όπου είχε γράψει το κείμενο και είχε κάνει τη σκηνοθεσία.

Σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, στη Σορβόννη / Παρίσι και στις σχολές των Αλάν Αστιέ, Πίτερ Γκος, Ρεμόν Φρανκετί (1982-1995 / Ελλάδα και Γαλλία) κ.α. Επίσης, σπούδασε ηθοποιία και θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ / Παρίσι (1990-1997). Στο θέατρο, μαθήτευσε κοντά στους Αριάν Μνουσκίν, Πιερ-Ετιέν Εμάν, Ζαν-Λουί Μπεσόν, Ρομπέρ Αμπιρασέντ κ.ά.

Στην Ελλάδα είχε δάσκαλους τον Κώστα Γεωργουσόπουλο στο θεατρικό όμιλο του λυκείου, τη Ζουζού Νικολούδη, τη Μαρία Γαζή, το Λεωνίδα Ερενίδη, το Γιάννη Μέτση, την Μπέκυ Μπερτουμή, τη Γιάννα Φιλιπποπούλου, το Χάρη Μανταφούνη, την Αναστασία Λύρα, τη Σοφία Σπυράτου στην Κρατική Σχολή Χορού, την Ηρώ Πάλλη (τραγούδι) στο Ωδείο Αθηνών κ. ά.

Από το 1986 έως το 2001 έζησε στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου σκηνοθέτησε στα θέατρα Μορίς Ραβέλ, Ντανιέλ Φερί, Regard du Cygne κ.α., δέκα δικά του έργα:

«Tôt le matin on n'est pas loin» / «Νωρίς το πρωί δεν είμαστε μακρυά» - 1986,

«Exode au val à dix-huit issues diaprées» / «Έξοδος στην πεδιάδα με τις δεκαοχτώ πολύχρωμες πόρτες» -1987,

«Comme ça je n'suis plus impatient et je mire» / «Έτσι δεν είμαι πια ανυπόμονος και κοιτάζω μακριά» - 1989,

«Si, mais ne me demande pas tout à la fois» / «Ναι, αλλά μη μου τα ζητάς όλα ταυτόχρονα» - 1990,

«Entre Dis Entre Fais» / «Μπες Πες Μπες Κάνε» - 1992 και 1994,

«Trois cents ans, neuf milliards d'envies» / «Τριακόσια χρόνια, εννιά δισεκατομμύρια επιθυμίες» - 1995,

«Plusieurs Vies, Une Ville» / «Πολλές Ζωές, Μια Πόλη» - 1996 και 1997,

«Soeur Algérie» / «Αδελφή Αλγερία» - 1998,

«Jade, Florence, Félix, Adrienne, Bill, Sarah, Marie-Chantal et les autres» / «Jade, Florence, Félix, Adrienne, Bill, Sarah, Marie-Chantal και οι άλλοι» - 1999,

«Pas comme les autres» / «Κάτι διαφορετικό» - 2000.

Επίσης, σκηνοθέτησε δεκατρείς θεατρικές παραστάσεις με έργα από το κλασικό και το σύγχρονο ρεπερτόριο:

«Ευμενίδες» του Αισχύλου (1994),

«Απογραφές» του Φιλίπ Μινιανά (1995),

«Το καθάρσιο του μπέμπη» του Ζορζ Φεντό (1996),

«Μικροαστικοί γάμοι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ (1997) κ.ά.

Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, σκηνοθέτησε το έργο «Τσιγάρο στην ταράτσα» του Σέρτζι Μπελμπέλ, στη θεατρική σκηνή Αθηναΐδα (2002) και τα δικά του έργα «Πρόλογος ολονύκτιας ευχαριστίας προς τον άνθρωπο και τη δημιουργία» (2018), και «Α - Την αλήθεια που έμαθα ψιθυρίζω στο αυτί σου» (2019) στο χώρο της ομάδας Θέατρο Ανάμνηση Πλεκτό.

Τη χρονιά 2024-25, ανέβασε στο Θέατρο Καλλιρρόης το δικό του κείμενο, «Η Κληρονομία».

Τα χρόνια 1992-2001 εργάστηκε ως δάσκαλος υποκριτικής στο Παρίσι και στη Ναντέρ, στη Γαλλία.

Ασκείται στο τάι τσι τσουάν από το 1993 και οι σκηνοθεσίες του, όπως και τα κείμενά του μετά το 1996, έχουν επηρεαστεί βαθιά από αυτή την τέχνη.

Η Ηλέκτρα Τσακαλία είναι  ηθοποιός που δραστηριοποιείται στο θέατρο, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Την κινεί η περιέργειά της για την ανθρώπινη συμπεριφορά και τη δυναμική της, κάτι που αντανακλάται στην τέχνη της άλλα και στις σπουδές της. Είναι απόφοιτη της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, πτυχιούχος του τμήματος ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Reading και διαμεσολαβήτρια διαπιστευμένη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

O Γιώργος Βούντας γεννήθηκε στη Λάρισα. Ξεκίνησε σπουδές Βιολογίας στην Αθήνα, αλλά σύντομα τον κέρδισαν το θέατρο και η μουσική. Αρχικά εντάχθηκε στη θεατρική ομάδα του Δήμου Ζωγράφου, ενώ συνέχισε με σπουδές μουσικού θεάτρου στα Associated Studios και ArtsEd School στο Λονδίνο και τραγουδιού στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Παρακολούθησε σεμινάρια χορού στις σχολές Martha Graham School (Νέα Υόρκη) και House of Jazz (Λονδίνο). Με 10 χρόνια επαγγελματικής πορείας, έχει συμμετάσχει μεταξύ άλλων σε παραστάσεις όπως Sister Act, Evita, West Side Story, Ο Μικρός Πρίγκηπας, Οικογένεια Άνταμς, Οι Απάχηδες των Αθηνών και πιο πρόσφατα Η Ιστορία του Στρατιώτη και Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας. Τηλεοπτικά, έχει εμφανιστεί στις σειρές Οι Πανθέοι (ΣΚΑΪ) και Το Δίχτυ (ΕΡΤ).

Ο Νίκος Εφεντάκης πρωτοεμφανίζεται επαγγελματικά το 1989. Από τότε μέχρι σήμερα έχει παίξει με μεγάλα ονόματα της ελληνικής μουσικής  σκηνής όπως: Δημήτρη Πουλικάκο (είκοσι δύο  χρόνια συνεργασίας), Αντώνη Τουρκογιώργη, Γιώργο Δημητριάδη. Επίσης με τους Λάκη Παπαδόπουλο, Ζορζ Πιλαλί και πολλούς άλλους. Τα τελευταία δύο χρόνια αποτελεί αναπόσπαστο μέλος της "Γιορτής για τον Παύλο Σιδηρόπουλο".

Η Σοφία Εφεντάκη σπούδασε κλασικό, σύγχρονο χορό και ρυθμική στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης. Έχει χορογραφήσει και χορέψει σε παραστάσεις για παιδιά σε δήμους, σε σχολεία, σε δημόσιους οργανισμούς, στην παιδική εκπομπή «Χιλιοποδαρούσα» του Νίκου Πιλάβιου (ΕΡΤ),  σε συναυλίες του Διονύση Σαββόπουλου, του Λουκιανού Κηλαϊδόνη, στις ομάδες σύγχρονου χορού «Ανάλυα» της Μαίρης Τσούτη, «Πρόσκαιρη Σύνθεση» της Ντορίνας Καλεθριανού, «Ομάδα Σύγχρονου Χορού» Αγγέλας Λύρα, στα θέατρα Πόρτα, Αργώ, Χοροροές, στα πλαίσια των φεστιβάλ του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων.

Συνεργάστηκε με το δήμο Σκοπέλου και για δύο χρονιές (1999-2001) ανέλαβε τα μαθήματα δημιουργικού χορού και λαϊκής κιθάρας (ρεμπέτικα) για τα παιδιά του δήμου. Έχει διδάξει δημιουργικό χορό-κίνηση στη σχολή χορού της Αλέξιας Τζωρτζάκη-Μαργαρίτη και στο Θέατρο των Αλλαγών. Από το 2002 διδάσκει ρυθμική στη Μοντεσσοριανή Σχολή Αθηνών Μαρία  Γουδέλη.

Από το 2018 παίζει κιθάρα στα θεατρικά έργα της ομάδας theaple.gr.