Τιμάνδρα - Κριτική

Αθήνα, 5ος αιώνας π.Χ., ένα οδοιπορικό της σχέσης του Αλκιβιάδη και της Τιμάνδρα παράλληλα με την πορεία του Πελοποννησιακού Πολέμου: ήττες, νίκες, έρωτες, γάμοι, παιδιά, προδοσίες και συμμαχίες. Η Τιμάνδρα μετρά τα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου, μέσα από την νιότη, την ενηλικίωση, την μητρότητα, την απώλεια, την ήττα «Ζούμε λάθος ζωή, μα πώς να το πεις;» 

Η “Τιμάνδρα” είναι έργο του Θοδωρή Καλλιφατίδη, και ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας του, έχει βραβευτεί με σημαντικά διεθνή βραβεία, όπως το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος, Βραβείο Σουηδικής Ακαδημίας, Βραβείο Τιμής της Στοκχόλμης, Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, Χρυσό Μετάλλιο του Κύκλου των Καλών Τεχνών της Μαδρίτης κ.ά. Ο νομπελίστας Μάριο Βάργκας Λιόσα έχει γράψει για τον συγγραφέα: «Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης έχει την ικανότητα να αφηγείται μια ιστορία με φυσικότητα, δηλαδή σαν να έχει εκτυλιχθεί αβίαστα, χωρίς να ασφυκτιά μέσα στον ψυχολογικό κατακλυσμό ενός ανθρώπου που στην πραγματικότητα αγωνίζεται να επιβιώσει». Η “Τιμάνδρα” είναι η πρακτική αποτύπωση αυτής ακριβώς της δήλωσης: μια γυναίκα που όχι απλά επιβιώνει αλλά ζει στο παρόν και στο δια ταύτα μιας ιστορικής συγκυρίας που θα στιγματίσει τον αρχαίο κόσμο, και μας παραθέτει την αίσθηση και την πραγματικότητα των γεγονότων  όπως τα βιώνει πέρα από το μύθο. 

Τρεις γυναίκες επί σκηνής μοιράζονται τον λόγο της Τιμάνδρα: Δήμητρα Χατούπη, Νανά Παπαδάκη, Βάλια Παπαχρήστου. Θα ήταν απλοϊκό να παραλληλίσω τις βιολογικές ηλικίες με την ιστορική αφήγηση, αν και συχνά υπάρχει αυτή η προβολή στην ερμηνεία των ηθοποιών. Θα εστιάσω περισσότερο στα σημεία που λειτουργούν σαν χορός, με κορυφαία την Δήμητρα Χατούπη. Αυτή η σκηνοθετική ανάγνωση μου είναι πιο προσιτή ως προς το ανθρώπινο πρόσωπο της Τιμάνδρα πέρα από το επάγγελμα, το γένος και την κοινωνικό-πολιτική θέση της. Τα τρια πρόσωπα της Τιμάνδρα, που θα μπορούσαν να είναι ακόμα περισσότερα, ένας λαός από γυναίκες που μιλούν την αλήθεια και δεν φοβούνται να ζήσουν, είναι η πραγματική επιτυχία αυτού του κειμένου. Δεν είναι η συναναστροφή με τον Σωκράτη και τον Αλκιβιάδη που δίνει στάτους στην Τιμάνδρα, αλλά η δική τους σχέση μαζί της που χρωματίζει τις συνθήκες και τα γεγονότα. 

Ερμηνευτικά, η Βάλια Παπαχρήστου, αν και πρωτοστατεί με την κινησιολογία, δεν υπολείπεται καθόλου στην υποκριτική ερμηνεία του ρόλου. Με προβληματίζει η παρουσία του γυμνού, όχι για λόγους σεμνοτυφίας, αλλά γιατί προσωπικά δεν μου χρειαζόταν, μου ήταν αρκετή η υπόνοια κάτω από τον μανδύα, και η πάλη με το ημιδιαφανές υλικό. Η Νανά Παπαδάκη, εμφανίζει μια Δωρική παρουσία, κυρίως κρατώντας το μήλο, μια σαφή αναφορά στις Κόρες, έναν λόγο μεστό, λογικό, χωρίς συναισθηματισμούς. Η Δήμητρα Χατούπη, είναι μια ταλαντούχος ικανότατη ηθοποιός και εξαιρετική. Στην προκείμενη παράσταση όμως, η ποιότητα της ερμηνείας της έχει διακυμάνσεις, δηλαδή, όταν παρακολουθεί τις άλλες δύο ηθοποιούς κρατώντας τον βασιλικό, ή παίζοντας διακριτικά με τα μήλα, υπάρχει ένα πολυεπίπεδο ενεργειακό παίξιμο που δεν σ’ αφήνει να εγκαταλείψεις το βλέμμα σου από πάνω της. Όμως, υπάρχουν σημεία, όπως ο κλαυσίγελος, ή μια σχετικά πομπώδης εκφορά του λόγου που προσωπικά βρίσκω ότι παραπέμπει σε μια μεγαλόσχημη ευκολία.

Η Τιμάνδρα του Θοδωρή Καλλιφατίδη, με εξέπληξε ευχάριστα, γιατί αυτή η λογοτεχνική ηρωίδα, μοιάζει περισσότερο με γυναίκα της Σκανδιναβικής δραματουργίας στον τρόπο που μιλά και τοποθετείται, κι ίσως εκείνες οι γυναίκες, τον 5ο αιώνα, να έμοιαζαν περισσότερο με την Νόρα, παρά την Γκόλφω, αφού μεταξύ τους παρεμβλήθησαν τόσες πατριαρχίες. 

Ταυτότητα παράστασης

Συγγραφέας: Θοδωρής Καλλιφατίδης, Δραματουργία: Χρύσα Καψούλη, Γιάννης Τσαπαρέγκας, Σκηνοθεσία: Χρύσα Καψούλη, Σκηνικά - Κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου, Σχεδιασμός Φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης, Επιμέλεια κίνησης: Βάλια Παπαχρήστου, Βοηθός Σκηνοθέτη/ Μουσική επιμέλεια: Κατερίνα Κέντρου, Φωτογραφίες/Βίντεο: Κατερίνα Τζιγκοτζίδου, Γραφιστική επιμέλεια: Άρης Σομπότης, Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας (Cont Act), Διεύθυνση Παραγωγής: Γιάννης Γκουντάρας, Οργάνωση και Εκτέλεση Παραγωγής: Γιώργος Ζορμπάς, Παραγωγή: Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία Μαλντορόρ

Πρωταγωνιστούν: Δήμητρα Χατούπη,  Νάνα Παπαδάκη, Βάλια Παπαχρήστου

Τα δικαιώματα του έργου του Θοδωρή Καλλιφατίδη «Τιμάνδρα» παραχωρεί ο διεθνής εκδοτικός οίκος του συγγραφέα Galaxia Gutenberg, με έδρα στην Ισπανία.

Η παράσταση επιχορηγείται απ’ το Υπουργείο Πολιτισμού και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών. 

*Η παράσταση περιέχει σκηνές γυμνού

**Θερμότατες ευχαριστίες στην Ελένη Καραΐνδρου, στη Χρύσα Παπαϊωάννου, στον Τηλέμαχο Μούσα και στον Αλέξανδρο Σάουκ.

Info:

Τοποθεσία: Θέατρο ΕΛΕΡ-Ελένη Ερήμου, Φρυνίχου 10, Πλάκα (Σταθμός μετρό: Ακρόπολη)

Ημερομηνία: Παραστάσεις: Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 19.00. 

Έως 26/05/24.

Διάρκεια: 90’

Πληροφορίες-Κρατήσεις: Τηλ.: 211 735 3928

Τιμές εισιτηρίων: 15€ κανονικό, 10€ μειωμένο, φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65, ατέλεια | Ομαδικές κρατήσεις: 8€ στο τηλ. 6972084659

Προπώληση: Ticketservices.gr